Trgovina muškarcima

U poslednje vreme se pažnja naučne javnosti okreće i istraživanju sve učestalijih slučajeva trgovine muškarcima. Trgovina muškarcima vrši se najčešće u cilju eksploatacije rada, ali i u cilju prosjačenja, radi oduzimanja organa ili dela tela, u cilju prostitucije ili druge vrste seksualne eksploatacije, u cilju bavljenja kriminalnim radnjama i učešća u terorističkim akcijama i oružanim sukobima.

Istraživanje Viktimološkog društva Srbije, koje je sprovedeno 2003. godine, identifikovalo je oko 100 muškaraca koji su trafikovani na teritoriji Srbije.431 Viktimološko društvo je takođe sprovelo i istraživanje koje se posebno bavilo trgovinom muškarcima u periodu između 2003. i 2007. godine.432 Na osnovu 55 detaljno opisanih slučajeva, istraživanjem je identifikovano 407 žrtava trgovine ljudima muškog pola - 342 punoletne i 65 maloletne žrtve. Rezultati istraživanja su pokazali da je trgovina muškarcima u praksi znatno rasprostranjenija u odnosu na stanje koje pokazuju podaci policije i Službe za koordinaciju zaštite žrtava trgovine ljudima (u njihovim evidencijama taj broj je bio 213 žrtava), što ukazuje na visoku tamnu brojku trgovine muškarcima. U periodu 2002-2016. nevladina organizacija Astra identifikovala je 62 muškarca žrtve trgovine ljudima,433 dok 80%, od ukupno 125 žrtava trgovine identifikovanih od strane Centra za zaštitu žrtava trgovine u 2014. godini, čine muškarci iz Srbije - žrtve trgovine ljudima u cilju radne eksploatacije (najviše u Ruskoj Federaciji).

Vrbovanje muškaraca se najčešće vrši putem ponude tradicionalnih muških poslova, naročito u građevinskoj industriji, putem obećanja boljeg života i sticanja imovine, kao i za organizovanje ilegalnog prebacivanja u zemlje Evropske Unije. Pored građevinske industrije, eksploatacija se vrši i u poljoprivredi i drugim privrednim granama i najčešće obuhvata: prekovremeni rad i rad bez pauze; honorare niže od dogovorenih i loše uslove za život i rad. Takođe, žrtvama se oduzimaju i pasoši i/ili novac, lišavaju se slobode ili im se ograničava kretanje, a često su izloženi i pretnjama i nasilju.

Kao žrtve trgovine muškarcima u Srbiji najčešće se javljaju Albanci sa Kosova i iz Makedonije, državljani Moldavije i Rumunije, kao i iranski i turski Kurdi, Pakistanci i Avganistanci. Kao žrtve trgovine ljudima identifikovani su i muškarci iz Srbije koji su trafikovani u Rusiju, Azerbejdžan, Sloveniju i Ujedinjene Arapske Emirate i Republiku Srpsku. Broj muškaraca iz Srbije koji su trafikovani u cilju radne eksploatacije je sve učestaliji. Obično se radi o trafikovanju grupa sastavljenih od većeg broja muškaraca.

Trgovinu muškarcima stranog porekla je u Srbiji često teško razlikovati od krijumčarenja, s obzirom na to da se najveći broj izvršilaca ovog oblika trgovine ljudima otkriva u Srbiji kao zemlji tranzita.

Dr Vesna Nikolić-Ristanović

Dr Slobodanka Konstantinović-Vilić