U tesnoj vezi sa određivanjem predmeta viktimologije je i rešavanje pitanja njenog odnosa sa srodnim disciplinama. Kao što smo već naglasili, na jednoj strani se ističe da se radi o samostalnoj nauci, dok na drugoj strani mnogi autori slede umereniji stav ističući da je viktimologija samo deo, oblast kriminologije. Za samostalnost viktimologije kao nauke, zalažu se, pre svega, oni autori koji usvajaju njen pojam u širem smislu.
Međutim, za samostalnost viktimologije kao nauke zalažu se i neki autori koji smatraju da njen predmet treba da bude ograničen na žrtve kriminaliteta (Mendoza, Nuvolone, Holyst, Miyazawa, Lola Aniyar de Castro, Weis, Borges).
Poljski pravnik Holyst zalaže se za stvaranje jedne krivične viktimologije koja bi se bavila svim pitanjima u vezi sa žrtvom kriminaliteta.9 Slično tome i Nuvolone se zalaže za novu nauku, viktimologiju, koja u sebi treba da objedini sva saznanja o žrtvi kriminaliteta, odnosno kriminološka, krivičnopravna i krivično- procesna saznanja. Umereniji stav zastupa Fattah koji smatra da viktimologija treba da ostane samo deo kriminologije. Slično stanovište zastupaju i Kornil, Pinatel, Šnajder, Amelunksen, Carić, Šelih, Milutinović.
Pitanja u vezi sa žrtvom značajna su, ne samo za kriminologiju, već i za druge nauke koje se bave kriminalitetom - za nauku krivičnog prava, nauku krivično-procesnog prava, kriminalistiku, sudsku medicinu, građansko pravo, sudsku prihologiju i dr. Moglo bi se slikovito reći da je viktimologija u delu koji se odnosi na žrtvu tačka preseka svih ovih nauka i da ona, kao takva, objedinjuje njihova saznanja o žrtvi. S obzirom na to da se najveći proj pitanja kojima se bavi viktimologija poklapa sa predmetom interesovanja kriminologije, smatramo da je ispravno prihvatiti mišljenje Karmen da su tu u stvari radi o specijalizaciji unutar kriminologije.
Pred viktimologiju, onakvu kakvom smo je definisali, postavljaju se mnogobrojni zadaci. Iako po obimu uži od onih koje su joj postavile pristalice šireg shvatanja viktimologije, oni obuhvataju čitav niz problema vezanih za žrtvu kriminalnog ponašanja.
Osnovni cilj viktimologije je obezbeđenje naučno vrednih saznanja o uzrocima kriminaliteta vezanim za žrtvu koja su pogodna da budu iskorišćena na praktičnom planu za obezbeđenje efikasne preventivne politike, otkrivanje nepoznatog učinioca i adekvatno odmeravanje kazne a takođe i proučavanje problema koji nastaju za žrtvu posle izvršenog krivičnog dela, odnosa sa društvenim grupama, medijima, socijalnim službama i biznisom. Cilj viktimologije konkretizuje se kroz zadatke koji se pred nju postavljaju i koji se pre svega odnose na: identifikovanje, definisanje i opisavanje problema sa kojima se žrtve suočavaju; merenje stvarnih dimenzija viktimizacije; ispitivanje načina na koji krivično-pravni sistem tretira žrtve; ispitivanje društvenih odgovora na kriminalitet uključujući razvoj grupa samopomoći i servisa za pomoć žrtvama (pokret za prava žrtve i feministički pokret); ispitivanje politizacije problema žrtve, tj. kako političari, društvene grupe i službenici krivično-pravnog sistema govore o problemima žrtava, ignorišu ih ili ih eksploatišu u političke svrhe; ocena zakonodavstva i postojećih fondova za žrtve; ispitivanje komercijalnih odgovora na potrebe i želje žrtava (kako industrija, biznis i stručnjaci razvijaju nove proizvode radi zadovoljavanja potreba žrtava i kako se obogaćuju na njihovim patnjama i sl.).
Dr Vesna Nikolić-Ristanović
Dr Slobodanka Konstantinović-Vilić
Comments